Fortuna virtutem superans.

Fortune triumphant over virtue

Caesareo postquàm superatus milite vidit
Civili undantem sanguine Pharsaliam:
  Link to an image of this page  [e4r p71]Iamiam stricturus moribunda in pectora ferrum,
Audaci hos Brutus protulit ore sonos:
Infelix virtus & solis provida verbis.
Fortunam in rebus cur sequeris dominam?[1]

Brutus, defeated by the Caesarean troops, saw Pharsalia flowing with citizen blood. As he was about to plunge the sword into his dying heart, he spoke these words with undaunted voice: ‘Unhappy virtue, prudent only in word - why do you in reality submit to dominating fortune?’

M. Brutus contra Caesarem pugnans, post-
quàm vidit magnam suorum stragem, iam omni-
no conclamatum, strenuas denique suas virtutes
ab adversa fortuna victas, non tamen ab ini-
micis capi nec Caesari offerri voluit, sed suis
illum de fuga adhortantibus, assurgens dixit,
fugiendum quidem esse non pedibus sed mani-
bus, mox strictum arripiens ensem huiusmodi
extrema verba protulit: O infelix virtus quae
non nisi verbis provida es, quid tandem ab
iniqua fortuna dominaris? Viros nunc iustos,
iniqui: & optimos, pessimi perdunt, & praeter
leges fasque dominantur, his viribus propriis,
prono pectore cuspidi incubuit. Vitamque
finivit, haec eleganter Plutarchus in vita M.
Bruti, circa finem, & in vita C. Caesaris etiam
in fine. & Antonius Sabellicus in 6. Enneadum libro 8.[2]
Fortunam denique dominam esse rerum disse-
rit Cicero libr. 5. Tusculanae quaestionum. 4. & in oratione
pro M. Marcello & de fortuna Plinius elegan-
ter. lib. 2. cap. 7. Iambicum Carmen quod sibi
manus inferentem Brutum dixisse Autor est
Dion, ut refert Alciatus noster lib. 2. parergi
cap. 7. & fic vertit:

  Link to an image of this page  [e4v p72]

Quo non malignas mortis accusat vices
Virtute claros quae viros praeceps rapit
Vivaciores improbos Corvis sinens?
Frustra putatur esse virtus Deam
Quae fortuitis serviebas casibus.